U krijgt als eigenaar of facilitaire dienst waarschijnlijk vaak klachten. Uit die klachten wilt u dan de oorzaak achterhalen om zo het probleem op te lossen. Net als bij een arts, die uit de symptoombeschrijvingen en eventueel aanvullend onderzoek, een diagnose moet stellen. Laatst had ik iemand in mijn omgeving die met rugklachten naar de huisarts ging en uiteindelijk geopereerd moest worden aan zijn voet. Het is vaak lastig om aan de hand van de gevolgen de oorzaak te achterhalen. Daarom hieronder een overzicht van signalen die kunnen wijzen op verkeerde of slechte (kantoor)verlichting.
Een storing is geen storing
In een bedrijfscultuur waar niet of weinig wordt geklaagd, zorgt men zelf dat het probleem opgelost wordt. Ook al is dat vaak nogal kort door de bocht.
Als mensen lampen zelf uitdraaien omdat ze last hebben van de verlichting dan is er echt iets aan de hand. De facilitaire dienst signaleert dus ergens kapotte lampen en bij het vervangen blijken de lampen niet kapot, maar slechts uitgedraaid. Als je dus liever in het donker werkt dan in verkeerd licht dan moet er echt iets aan de hand zijn. De alarmbellen moeten in deze situatie direct gaan rinkelen.
Terugkerende fysieke houdingsklachten
Bij veel rug, nek of schouderklachten wordt er gekeken naar de zithouding. Het gaat dan om de stoelinstellingen, bureauhoogte en beeldscherm en toetsenbordstand. Als de klachten blijven terugkomen, is er misschien meer aan de hand. Bij hinderlijke reflecties of hinderlijke schaduwen nemen mensen ongemerkt een andere houding aan om zo de hinderlijke reflecties te ontwijken. Dit is typisch zo’n voorbeeld waarbij veel tijd en geld kan worden verspild met het zoeken naar de verkeerde oorzaak. Helemaal als de reflecties het gevolg zijn van een weerspiegeling van de zon. Dan komt het waarschijnlijk alleen tijdens een bepaald dagdeel voor of in een bepaald seizoen. In dat geval is het helemaal moeilijk om de vinger op de zere plek te leggen.
Droge ogen en/of vermoeidheid
In dit geval kijk je waarschijnlijk eerst naar de luchtkwaliteit of naar de beeldscherm intensiteit of resolutie. Hier gaan soms hele onderzoeken aan vooraf voordat men uiteindelijk tot de conclusie komt dat de kantoorverlichting weleens de oorzaak zou kunnen zijn. Hoge contrasten en/of te lage lichtniveaus kunnen hiervan de oorzaak zijn. Door de aanwezige contrasten moeten je ogen zich steeds aanpassen (adapteren) aan de verschillende lichtniveaus. Dit heeft vaak droge ogen en vermoeidheid tot gevolg. In sommige gevallen is er al veel geld verspild aan van alles en nog wat zonder dat de problemen zijn opgelost.
Toename in (oog)migraine en of epileptische aanvallen
Een veel gehoorde opmerking op de werkvloer: “We zitten hier met zonnebrillen op”. Bij deze gevallen is er vaak last van verblinding.
Vaak denkt men dat er te veel licht aanwezig is en zal er een installateur gebeld worden om het licht te dimmen. Hiermee vermindert het probleem van verblinding, maar kom je op termijn op klachten bij punt 3 uit. Door het dimmen breng je de lichtniveaus omlaag om de verblinding te verminderen, maar de contrasten nemen toe. Dit probleem doet zich vaak voor bij nieuw geplaatste ledverlichting. Omdat daarbij geen rekening is gehouden met de directe lichtuitstraling van een aantal ledarmaturen tegelijkertijd.zz
Ongezellige sfeer
Dit lijkt in eerste instantie misschien niet zo’n serieuze klacht, maar als je dit niet serieus neemt kan het toch kostbare gevolgen hebben. Men investeert heel veel in het aantrekken van goed en gemotiveerd personeel, er gaat heel veel geld om in recruitment, assessments etc. Intussen investeert men ook redelijk in inspirerende en creatieve werkomgevingen. Toch is licht dan altijd moeilijk. Bij creatief en inspirerend denkt men vaak aan gezellig en sfeervol, heeft Maarten Loerakker van Loerakker Led Line al eerder een blog over dit onderwerp geschreven. Je ziet Pinterest vol staan met werkplekken verlicht door middel van peertjes aan strijkijzer snoertjes. Voor de foto erg leuk, maar voor de werkende mensen een hel. Door de klachten zal de techneut waarschijnlijk weer teruggaan naar de originele Tl-verlichting, wat weer als saai wordt ervaren.
Het gevolg van het negeren of niet daadkrachtig aanpakken van bovenstaande klachten is dat je binnengehaalde topmensen uiteindelijk weer langzaamaan uit de organisatie verdwijnen. Het kostenplaatje is ongemerkt enorm. Daarnaast zal ongemerkt het ziekteverzuim toenemen en de productiviteit dalen.
Een goed lichtplan kan zowel inspirerend als functioneel zijn. De interieurarchitect worstelt hier vaak mee, evenals de facilitaire dienst. Laat je bijstaan door een lichtexpert die duidelijk ervaring heeft op dit gebied.
Meer lezen over het werkplekonderzoek?
Kijk eens tussen onderstaande artikelen.
Door: Maarten Loerakker, Loerakker Led Line
Maarten Loerakker is lichtfilosoof, designer, ondernemer en voorzitter commissie verlichting Uneto-Vni en Raad van Advies NSVV.
